Anya Kussé
Als toonaangevende speler in de energiemarkt ontzorgen wij bedrijven in hun energiebeleid en ontwikkelen we futureproof energiestrategieën. Ons team van experts onderhandelt, beheert en optimaliseert de energiecontracten van onze klanten op een continue en transparante manier. Ondersteund door AI-gedreven software, maken we de huidige en toekomstige kostprijs van elke MWh inzichtelijk. Wij integreren duurzaamheid in onze totaalaanpak en werken pragmatisch en oplossingsgericht om u te ondersteunen in de energietransitie. Samen creëren we het meest ideale energielandschap voor uw onderneming.
De voorbije maanden namen de energieprijzen regelmatig een flinke duik, met zelfs meermaals negatieve daggemiddelden en uurprijzen als gevolg. Zal het najaar meer stabiliteit brengen? Waarschijnlijk niet, volgens specialist in energy accounting Odot, die in België 1.700 bedrijven ondersteunt met hun energiestrategie. “Het ziet ernaar uit dat bedrijven ook in de winter geconfronteerd zullen worden met een heus jojo-effect. De grote schommelingen en de negatieve energieprijzen, maken dat het voor steeds meer bedrijven zinvol wordt om een investering in batterijen te overwegen. Daarnaast is het nu het moment om een nieuw energiecontract te onderhandelen - voor de eerste winterprikken de prijzen opdrijven”, raadt onze CEO Chris Elbers aan.
Terugblik: Een volatiele zomer voor elektriciteit met ‘stabiele’ crisisprijzen voor aardgas
Elektriciteit.
Als we terugkijken naar de elektriciteitsprijzen van de afgelopen zomermaanden zien we een paar opvallende evoluties:
⚡Lagere variabele prijzen: Het aanbod aan hernieuwbare energiebronnen blijft toenemen en drukt de prijzen. Bovendien daalden ook de CO2-prijzen behoorlijk fors. In 2023 kostte een certificaat 90-100 euro per ton CO2, in de zomer van 2024 zaten we rond 70 euro. Die daling had uiteraard een impact op de energiefactuur.
⚡Uitzonderlijke sprongen in de dagprijzen: Tussen het hoogste daggemiddelde (119,94 euro) en het laagste daggemiddelde (-11,85 euro) gaapt een kloof van zo’n 130 euro. Die verschillen waren in het verleden nooit zo groot.
⚡Negatieve daggemiddelden: Een uitzonderlijk fenomeen dat zich in 2022 geen enkele keer voordeed, in 2023 één keer en dit jaar tot dusver al twee keer. Ook het aantal negatieve uurprijzen steeg afgelopen zomermaanden. Op steeds meer momenten is het stroomaanbod groter dan de vraag, en moeten bedrijven dus betalen om hun overtollige energie op het net te zetten.
Aardgas.
Wanneer we inzoomen op de aardgasprijzen van de voorbije drie maanden springen twee vaststellingen in het oog:
⚡Stabiele crisisprijzen: Vorig jaar doken de daggemiddelden nog regelmatig onder de grens van 30 euro. Dat is dit jaar sinds mei niet meer voorgevallen. De aardgasprijzen blijven op een hoog ‘crisisniveau’ staan, dat dubbel zo hoog ligt als voor de Russische inval in Oekraïne. Twee jaar na de piek van de energiecrisis is er nochtans geen sprake meer van aardgastekorten, maar de markt blijft zenuwachtig. Elke onverwachte gebeurtenis – zoals Oekraïne dat afgelopen zomer de rollen omdraaide en Rusland binnenviel – leidt meteen tot prijsstijgingen.
⚡Volatiliteit is het nieuwe normaal: De aardgasprijzen lijken wel min of meer te stabiliseren, ze maken niet meer zo’n bokkensprongen als de voorbije twee jaar. Al moeten we die relatieve rust op de markt met een korreltje zout nemen: voor de energiecrisis zou een plotse stijging van 5 euro een grote sprong zijn, nu kijken we er amper van op en zijn we geneigd om ze als ‘stabiel’ te bestempelen. Ze zijn het nieuwe normaal geworden.
Vooruitblik: Jojo’en in de winter
Wat mogen we nu verwachten van de komende maanden? Hoe zullen de energieprijzen evolueren in de herfst en vooral de winter die op komst is?
Elektriciteit.
Hoe verwachten we dat de prijzen zullen evolueren?
⚡Minder stroom van zonnepanelen, meer windstroom, hogere vraag: Zonnepanelen leveren uiteraard minder stroom in de donkere en koudere maanden. Bedrijven die een groot deel van hun elektriciteit uit hun PV-installaties halen, zullen natuurlijk ook een groot verschil merken in hun elektriciteitsfacturen. We zien nu al dat de stroomprijzen op momenten met weinig zon meteen boven de 100 euro per MWh uitkomen, of zelfs pieken richting 170 euro per MWh. Die grotere prijsschommelingen maken het inschatten van de elektriciteitsprijzen bijzonder moeilijk.
⚡Afhankelijk van aardgas: Hun elektriciteitsconsumptie aanpassen (lees: verminderen) is voor veel bedrijven niet evident of zelfs simpelweg onmogelijk, dus ze zullen vaker dan de voorbije maanden aangewezen zijn op andere energiebronnen. Zeker nu een deel van de nucleaire productie wegvalt vanaf 2025, zullen aardgascentrales onvermijdelijk een belangrijkere rol spelen. De elektriciteitsprijs wordt dus in de winter voor een deel bepaald door de aardgasprijs.
Aardgas.
Hoe verwachten we dat de prijzen zullen evolueren?
⚡Mogelijke daling in zicht: De strategische Europese gasreserves zijn vandaag al voor 91 procent gevuld. De Belgische opslagtanks in Loenhout zitten zelfs voor 93 procent vol. Die reserves geven ons wat ademruimte. Hoe langer de echte winterprik uitblijft, hoe langer die ademruimte duurt. Het is beetje een open deur intrappen, maar een zachte winter kan – in combinatie met de ruime voorraad – de aardgasprijzen doen dalen.
⚡Nog steeds geïmpacteerd door geopolitiek: Naast het weer hebben we de voorbije jaren gezien dat vooral de geopolitieke situatie een grote impact heeft op de aardgasprijzen. Die situatie is tegenwoordig bijna even onvoorspelbaar als het weer. We blijven nog altijd voor een aanzienlijk deel van onze toevoer afhankelijk van aardgas dat via Oekraïne uit Rusland komt. Bovendien heeft ook de groeiende vraag vanuit China een impact op de wereldwijde aardgasmarkt.
Belangrijkste energie-advies voor bedrijven:
Batterijen kunnen een rendabele investering zijn.
Bij Odot krijgen we steeds vaker de vraag of batterijen vandaag al een rendabele investering zijn. Het antwoord is natuurlijk afhankelijk van het stroomverbruik én de energieproductie van het bedrijf in kwestie. Een grondige analyse is dus aangewezen. Maar het is wel zo dat de grote schommelingen in de daggemiddelden en de groei van het aantal uren en dagen met negatieve energieprijzen batterijen voor een steeds grotere groep van bedrijven een interessante investering maken.
Voor bedrijven die investeren in batterijen is het belangrijk om goed in te spelen op de onbalansmarkt. Onvoorspelbare hernieuwbare energie zorgt voor grote verschil tussen de vooraf ingeschatte stroomconsumptie en de feitelijke consumptie. Als bedrijven (of particulieren) meer elektriciteit dan verwacht halen van hun eigen zonnepanelen halen ze minder elektriciteit van het net. Omgekeerd zetten ze op sommige momenten ook meer elektriciteit op het net dan ingeschat. Zo ontstaan zogenaamde onbalansen. Die komen met stevige kosten, die grote sprongen kunnen maken. Batterijen kunnen daarop inzetten, door op de juiste (dure) momenten stroom vrij te geven. Of door op de goedkope momenten stroom op te slaan. Maar dan is het wel cruciaal dat bedrijven samen met hun batterijen investeren in betrouwbare expertise en technologie om flexibel op die onbalansen te kunnen reageren.
Onze CEO Chris Elbers: “In de huidige onbalansmarkt zijn batterijen een slimme manier om prijssprongen te kapitaliseren. De vraag is of dat ook op de langere termijn zo zal blijven. Als er de komende jaren steeds meer batterijen worden ingezet, zal dat de energiemarkt, de prijzen en het rendement sterk beïnvloeden. Meer dan pakweg vijf jaar vooruitkijken, is eigenlijk zinloos. Voor een investering waar toch een behoorlijk prijskaartje aan vasthangt, is dat natuurlijk een risico.”
Wacht niet te lang als je wil investeren in zonnepanelen.
De markt van de zonnepanelen zal een boost krijgen door de Vlaamse PV-verplichting die volgende zomer in werking treedt. Bedrijven die meer dan 1 gigawattuur per jaar elektriciteit afnemen, moeten dan verplicht zonnepanelen op de daken van hun gebouwen installeren (voor overheidsgebouwen ligt de grens op 250 megawattuur). Ondernemingen die onder de verplichting vallen en nog geen PV-installatie hebben (of die moeten uitbreiden), kunnen best tijdig een grondige analyse maken van hun energieverbruik om hun installatie op tijd te kunnen inplannen.
Chris Elbers: “De meeste ondernemingen zullen niet onder die verplichting vallen. Maar wie overweegt om te investeren in een nieuwe zonnepanelen of een bestaande installatie uit te breiden, wacht best niet te lang. Het zou kunnen dat de PV-verplichting de prijzen van zonnepanelen opnieuw (tijdelijk) doet stijgen. Installateurs zullen de vraag zien toenemen, wat voor opwaarts prijseffect kan zorgen.”
Het is voor alle bedrijven trouwens ook belangrijk om de elektriciteitsconsumptie goed in de gaten te houden. Bedrijven die nu nog geen zonnepanelen moéten installeren, verbruiken misschien in de toekomst meer stroom en vallen dan mogelijk wél onder de verplichting. Om boetes te vermijden, volg je dus best goed je elektriciteitsverbruik op.
Onderhandel je nieuwe energiecontract vòòr de eerste winterprik.
Chris Elbers: “Bedrijven denken maar beter op tijd aan een nieuw energiecontract voor de komende jaren. Start de onderhandelingen daarvoor op het moment dat de energietarieven laag staan. Wacht je tot de eerste winterprik, dan riskeer je dat de energietarieven net beginnen pieken. Dan zullen energieleveranciers duurdere prijsformules aanbieden, waar je dan mogelijk voor langere tijd aan vasthangt. Houd de tarieven dus in de gaten en kijk tijdig uit naar een voordeliger contract.”
Nog een paar aandachtspunten voor ondernemingen die hun volgende energiecontract afsluiten:
⚡Probeer de toekomstige energiesituatie van het bedrijf zo goed mogelijk in te schatten. Grote veranderingen in het af te nemen volume, het plaatsen van zonnepanelen of het uitbreiden van bestaande PV-installaties, laadpalen, batterijen, … Ze hebben allemaal een impact. Als je de impact van toekomstige investeringen meeneemt en goed kan inschatten, dan kan je een energiecontract op maat afsluiten, met zo realistisch mogelijke contractuele volumes.
⚡Kijk niet alleen naar de energietarieven en de prijsformules, maar ook naar de prijsklikmethodes en niet-verbruiksgerelateerde kosten (kosten op vermogen, jaarlijkse vergoedingen, …). Die bepalen mee je energiefactuur.
⚡Let zeker goed op de randvoorwaarden, zoals de volumeflexibiliteit, de duurtijd, de opzegvoorwaarden, …
⚡Een energiecontract afsluiten is stap één, het is ook cruciaal om het nadien continu te beheren. Bewaak je afgenomen en geïnjecteerde volumes, en beslis op de juiste momenten op je het delen van formules vastklikt of variabel laat.